Tương dương dịch thuật và tương đương thuật ngữ

Authors: Lê, Hoài Ân

Trong thực tế, vì phải đối phó với những cấu trúc phức tạp trong văn bản gốc, mỗi người dịch thường “cố thủ” (entrenchment) những lối dịch nhất định, không mở rộng ra những phương pháp khác, để giải thích ý nghĩa cho người đọc bản dịch.
Dịch ngày nay phải đối phó với tất cả những sáng tạo trong ngôn ngữ, đôi lúc vượt ra khói văn phạm và ngữ pháp, nhất là trong những luồng ngôn ngữ phát triển nhanh. Ví dụ, năm 1997, công ty Apple đưa ra thương hiệu “Think different”. Cụm từ không theo đúng văn phạm, dù bị nhiều chỉ trích, nhưng cuối cùng đã được số đông chấp nhận. Trường hợp đặc thù này trở thành một cấu trúc mới trong ngôn ngữ.
Trong rất nhiều trường hợp thực tế, người dịch phải hoàn toàn điều chính cú pháp và hình ảnh để có thể thông đạt ý nghĩa của câu gốc. Ví dụ:
Tiếng Ba Lan: Prosimy nie wyrzucać pełnych kubków. Có nghĩa, Chúng tôi yêu cầu đừng đổ những ly nước đầy. Dịch sang Anh ngữ: We ask to not throw away full cups. Nhưng người dịch có lẽ phải dịch: Làm ơn, xin đừng đổ nước. Anh ngữ: Please do not dispose of liquids. Ví dụ này cho thấy sự tương đương giữa ý nghĩa gốc thể hiện qua nhiều loại ngôn ngữ dịch khác nhau.
Tính năng tương đương.
Tìm tính năng tương đương để chuyển ý nghĩa của ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ dịch, thông thường là một công việc phức tạp, đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm. Thường khi vượt ra ngoài phạm vi của từ điển, nghiêng về văn hóa và cách dụng văn của ngôn ngữ dịch.Diễn trình những yếu tố từ bản gốc sang bản dịch, ảnh hưởng đến tính năng tương đương và toàn thể hiệu quả của bản dịch. Xem xét diễn trình này, cho thấy từ Tác phẩm gốc đến bản dịch là một dãy quyết định để chọn lựa giữa hai yếu tố trong cùng lãnh vực...

Title:	Tương dương dịch thuật và tương đương thuật ngữ
Authors:	Lê, Hoài Ân
Keywords:	Dịch thuật;Ngôn ngữ
Issue Date:	2006
Publisher:	Đại học Quốc gia Hà Nội
Citation:	tr. 1-9
URI:	http://repository.vnu.edu.vn/handle/11126/6416
Appears in Collections:	Chuyên san Nghiên cứu nước ngoài